Intergenerationeel vrijwilligerswerk

Inspiratie voor vrijwilligers

Een woonzorgcentrum is geen eiland, maar een belangrijk deel van de maatschappij. Toch is verkeer naar zorg- en welzijnsvoorzieningen, en dan vooral door jongeren, in onze huidige samenleving niet vanzelfsprekend. Contacten tussen verschillende generaties kan voor beide leeftijdsgroepen nochtans leerrijk en zinvol zijn.

Gelukkig zien we steeds vaker dat er creatieve initiatieven ontstaan die de brug slaan tussen verschillende generaties. Jongeren van alle leeftijden kunnen via scholen en vrijetijdsverenigingen kennis en ervaringen uitwisselen met ouderen in voorzieningen.

Ouderen worden tijdens deze intergenerationele projecten aangesproken op hun vaardigheden, wijsheid en zorgzaamheid. Dit kan hun zelfvertrouwen een boost geven, want ze laten de jongeren zien dat hun zorgbehoefte slechts een klein deel uitmaakt van hun identiteit. Bij jongeren draagt dit dan weer bij tot een positievere beeldvorming over ouderen. Daarnaast zorgen ze voor een frisse wind in de voorzieningen.

Inspirerende intergenerationele samenwerkingen

Uit het onderzoek dat Present samen met LUCAS uitvoerde blijkt dat veel ouderen in woonzorgcentra het appreciëren als er regelmatig jonge kinderen in hun voorziening langskomen, bijvoorbeeld door een samenwerking met een kleuterschool of een lagere school uit de buurt. In wat volgt schetsen we kort enkele interessante initiatieven.

De tuin van het Brusselse rusthuis Anne-Sylvie Mouzon werd, in samenwerking met GoodPlanet Belgium, omgetoverd tot een generatietuin waar verschillende generaties samen kunnen tuinieren, spelen, eten, rusten of gewoon genieten.  Zo werd deze tuin het decor van diverse intergenerationele ontmoetingen.

Een ander voorbeeld vinden we in Wondelgem, waar de directeur van Basisschool De Regenboog jaarlijks een tiental activiteiten organiseert in het woonzorgcentrum Liberteyt. Dementerende mensen en leerlingen zingen samen schlagers en kinderliedjes . In het babbelsalon komen de verschillende generaties samen om thema’s zoals vriendschap te bespreken. Oudere leerlingen krijgen dan weer de kans om een job te testen in het woonzorgcentrum (verpleger, kok, administratief medewerker).

In een middelbare school in Sint-Amands oefent een groepje van 12 derde- en vierdejaarsleerlingen Frans via het webcamplatform Parlangi. Ze praten daar met een oudere uit Brussel of Wallonië over gerichte onderwerpen, zoals duurzaamheid of gendergelijkheid. De jongeren stellen de vragen zelf op voorhand op. Zo komen er interessante gesprekken op gang. Het helpt jongeren de taal te leren en hun spreekangst te overwinnen, terwijl het voor ouderen een manier is om jongeren te helpen en hun ervaring te delen.

Maar ook op individueel niveau komen er zinvolle vrijwilligersengagementen tot stand tussen de verschillende leeftijdsgroepen. Zo zien we dat in WZC Sint-Jozef in Oostkamp jongeren in een één-op-één relatie tabletlessen geven aan ouderen. In andere voorzieningen komen er af en toe jongeren die graag knutselen en die de aankleding van de gangen voor hun rekening nemen, of die hun fotografietalent aanboren tijdens grotere activiteiten in de voorziening. 

Je kan er ook voor kiezen om in je voorziening een Joka jongerenkamp te organiseren tijdens een schoolvakantie. Een groepje jongeren tussen 16 en 26 jaar komt dan enkele dagen op kamp in de voorziening, waar ze tal van activiteiten organiseren met de bewoners. Voor bewoners in zorgvoorzieningen betekent het bezoek van jonge kampers een frisse wind, maar ook voor de kampers zelf is de ervaring elk jaar opnieuw ontzettend waardevol.

Tips

Heb je interesse om zelf een intergenerationele samenwerking op te starten? We bundelden enkele belangrijke tips die worden aangereikt door medewerkers van scholen en woonzorgcentra die ervaring hebben met intergenerationeel werk.

  • Zorg ervoor dat het project loopt over een lange termijn. Eenmalige contacten zorgen niet voor een positieve beeldvorming bij jongeren. Vraag je daarom telkens af: wie kan wat van wie leren? Zo verval je niet in eenmalige projecten maar creëer je duurzame leerprocessen.

  • Start geleidelijk aan en ga in het begin niet te snel. Maak tijd om elkaar te leren kennen. Zo stelde men bijvoorbeeld vast dat er soms geen interesse was bij de bewoners in de geplande activiteiten omdat ze simpelweg te moe waren. En voor de leerlingen is het heel wat om plots een spreekbeurt te geven voor de hele klas én 20 extra toeschouwers. Ga dus eerst in kleine groepjes leerlingen op bezoek bij de bewoners, vooraleer er grote activiteiten gepland worden.

  • Breng de wensen van zowel de kinderen en jongeren als de noden van de ouderen in kaart. Beide leeftijdsgroepen moeten iets uit de onderlinge interactie halen.

  • Intergenerationeel samenwerken vraagt planning en een serieuze tijdsinvestering van het personeel. Plan en bespreek daarom alles goed en communiceer open en duidelijk in je organisatie.

 

Zelf aan de slag?

In 2013 gaf Zorgnet Vlaanderen een zeer boeiende inspiratiebundel uit over de dialoog tussen jong en oud in Vlaamse woonzorgcentra. De bundel bevat talrijke interessante voorbeelden over uitwisselingen met jongeren van verschillende leeftijden.

WZC Sint-Jozef in Moerzeke zette bovendien tal van inspirerende voorbeelden online op https://www.wijsheidverjaartniet.be/. Naast voorbeelden van intergenerationele samenwerkingen, vind je er ook informatie terug die kan helpen bij het opstarten van projecten.

Joka experimenteerde in het verleden ook met intergenerationele projecten (muziekproject, schrijfproject, theaterproject, dansproject en kookproject) en bracht in 2014 de bundel ‘talent verbindt’ uit. Ook hier vind je tal van tips en ideeën.

Meer inspiratie