Hoe schrijf je een engagementsverklaring samen met je vrijwilligers?
Inspiratie voor verantwoordelijkenVanuit de organisatie Alexianen Zorggroep Tienen kwam de vraag om een visietekst uit te werken over de vrijwilligerswerking. De vrijwilligersverantwoordelijke ging niet alleen aan de slag, maar betrok de vrijwilligers door een grote denkoefening te organiseren met een boom als metafoor voor de werking. Net als bomen, geven vrijwilligers immers zuurstof aan de organisatie.
In groepjes tekenden de vrijwilligers bomen waarvan de wortels symbool stonden voor de waarden, de stam voor vrijwilligerstaken, de takken voor eigenschappen van vrijwilligers en de bladeren voor hetgeen vrijwilligers terugkrijgen. Bij de gevallen bladeren noteerden de vrijwilligers wat de organisatie beter zou kunnen doen of zaken waarin de vrijwilliger nog wil groeien. Zo kwam op het einde van deze denkoefening een engagementsverklaring van de vrijwilligers tot stand.
Hieronder vind je de methodiek uitgeschreven door Zorggroep Alexianen Tienen zodat je in je eigen organisatie op dezelfde boeiende manier aan de slag kan.
Stap 1: insteek
We vertrekken vanuit het beeld van de boom om zo de verbinding te maken naar onszelf en naar de organisatie:
Een boom is sterk, straalt kracht uit. We gaan via deze opdracht ook op zoek naar de krachten van vrijwilligers.
Een boom is altijd in verandering, altijd in beweging. Verandert met de seizoenen mee. Is nooit hetzelfde.
Iedere boom is ook uniek, er zijn er geen twee dezelfde (net zoals vrijwilligers).
Een boom zit goed verankerd in de grond. De wortels houden de boom overeind. Er zitten bijna evenveel wortels onder de grond als er takken bovenaan zijn. De wortels zijn dus van essentieel belang.
Stap 2: doe-sessies
Samen met de vrijwilligers doen we een oefening waarbij ze in groepjes een grote boom tekenen op een A3-blad. Teken de wortels, de stam, de takken, de bladeren en de vruchten. Duid met een horizontale lijn de grond aan waaronder de wortels zitten. Teken op de grond gevallen bladeren en vruchten.
Je kan hiermee creatief aan de slag gaan als je dat fijn vind. Zo kan je werken met kleuren, collages, foto’s… Maar in de eerste plaats gaan het om de inhoud van onze boom.
1. De wortels
We starten de oefening door op zoek te gaan naar de wortels van ons vrijwilligerswerk. Zoals de wortels voedingsstoffen onttrekken uit de grond om de boom te laten groeien. Wij gaan ook op zoek naar wat voor ons belangrijk is, wat ons voedsel geeft om door te gaan met het vrijwilligerswerk.
Schrijf op de wortels welke waarden en normen jij belangrijk vindt in je vrijwilligerswerk:
Welke kernwaarden en normen staan voor jou centraal?
Morele waarden zijn te definiëren als idealen of opvattingen over vrijwilligerswerk. bv. rechtvaardigheid, gelijkwaardigheid.
Wat geeft je “voedsel of brandstof” om aan de slag te blijven?
2. De stam
De voedingsstoffen gaan via de stam naar omhoog. De stam transporteert de levenssappen naar de takken.
Op de stam schrijf je welk vrijwilligerswerk jij doet in de organisatie. Noteer ook enkele concrete taken die jij opneemt.
3. De takken
Om onze opdracht te volbrengen nemen we een bepaalde houding aan: de takken kunnen we zien als de wegen van ons vrijwilligerswerk met verschillende vertakkingen. We staan stil bij welke wegen wij willen inslaan.
Schrijf op de takken wat volgens jou belangrijke eigenschappen zijn van een vrijwilliger:
Welke houding neemt een goede vrijwilliger aan?
Wat doe je om goed te “vrijwilligen”?
Gebruik in de beschrijving werkwoorden die je gedrag en houding vertalen.
Soms is het makkelijker om eerst concreet gedrag te benoemen en aan de hand daarvan de waarden die dit vertegenwoordigen te zoeken. Bijvoorbeeld: ik vind dat een vrijwilliger goed moet kunnen luisteren. De waarde die je daarmee realiseert kan zijn: presentie of persoonsgerichte zorg…
4. De vruchten
We staan stil bij de dingen waarvan we genieten... waar we kracht uit putten. Een boom geeft ook iets terug: mooie bladeren, vruchten. Ook hier gaan we in kaart brengen wat we geven en terugkrijgen uit ons vrijwilligerswerk.
Schrijf op de bladeren wat jezelf terugkrijgt uit je vrijwilligerswerk:
Wat geeft het vrijwilligerswerk jou terug? Dat kan zowel materieel zijn (zoals een maaltijd), als immaterieel zijn (zoals voldoening)
Op de bloemen schrijf je wat jij geeft als vrijwilliger:
Warmte, aandacht…
Praktische ondersteuning zoals maaltijdbegeleiding of het begeleiden van een activiteit
5. Op de grond
Op de gevallen bladeren schrijf je waar je bij jezelf nog aan wil werken:
Wat wil jij nog verbeteren, wat zou je graag anders zien?
Op de gevallen vruchten schrijf je wat de organisatie nog kan verbeteren:
Waar kan de organisatie jou nog bij helpen? Wat zou jij graag anders zien binnen de organisatie?
Stap 3: Bomen bespreken
In de tweede sessie gaan we de bomen bespreken in groepjes en op zoek naar gemeenschappelijke waarden en normen om samen tot één gedragen boom te komen. Ook de organisatie kan een boom maken om zo stil te staan bij de visie vanuit de organisatie. Uit de oefening zal blijken of de waarden en normen van de organisatie gekend zijn en overeenkomen. De vrijwilligersboom moet natuurlijk vertrekken vanuit dezelfde waarden en normen als de organisatie.
Stap 4: Engagementsverklaring van de vrijwilliger
De vrijwilligersverantwoordelijke schreef met behulp van collega’s en vrijwilligers op basis van de bomen een engagementsverklaring uit die alle vrijwilligers ondertekenen. Bij de werving van nieuwe vrijwilligers wordt deze steeds bovengehaald en samen overlopen. De mooie tekeningen van de bomen werden als een expo uitgehangen in de voorziening!
Lees de afgewerkte engagementsverklaring hier:
