Beestige vrijwilligers
Inspiratie voor vrijwilligersOnze vrijwilligers staan bekend om hun enthousiasme en warme aanwezigheid in de zorgvoorzieningen waar ze vrijwilligen. Maar wist je dat we ook vrijwilligers hebben die niet op twee, maar op vier poten of benen lopen? Heel wat van onze vrijwilligers betrekken namelijk dieren bij hun vrijwilligerswerk, van honden tot paarden. De positieve impact van dit contact is enorm.
Wat is een therapiedier?
Een therapiedier is een dier dat ingezet wordt voor therapeutische doeleinden (zoals het welzijn van een persoon verbeteren) en daarvoor opgeleid werd. Deze dieren reageren nauwelijks op onverwachte, ruwe of overweldigende handelingen. Ze zijn getraind om sereen en voorspelbaar te zijn. Dieren die niet getraind zijn en geen specifieke opleiding gevolgd hebben om in therapeutische contexten te werken, noemen we eerder knuffeldieren.
Deze opleiding is belangrijk voor een therapiedier: “Zo leren baasjes de sterktes van hun dier kennen, kunnen ze blijvend inzetten op welzijn, leren ze differentiëren binnen de activiteiten en zijn ze ook met hun verzekering in orde,” aldus Joke Decru van AAP vzw. Deze vzw wil huisdieren op een laagdrempelige manier inzetten om sociale en emotionele eenzaamheid tegen te gaan en tegelijk mentaal en fysiek welzijn te stimuleren. In dat kader bieden ze ook opleidingen aan voor baasjes.
Hoewel niet wetenschappelijk gefundeerd, maken sommige organisaties een onderscheid tussen actieve en passieve therapiedieren. Die eerste gaan samen met hun baasje op bezoek in scholen, zorgvoorzieningen of bij mensen thuis. Passieve therapiedieren hebben een baas die zorgvragend is en die zij ondersteunen bij zijn activiteiten. Denk daarbij bijvoorbeeld aan blindengeleidehonden, of honden die hun baasje helpen bij het beheersen van hun diabetes.
Bovendien kunnen therapiedieren ook verschillende doelen dienen en kunnen we verschillende categorieën onderscheiden:
Animal Assisted Activities (AAA): hierbij nemen dieren deel aan activiteiten met als doel de levenskwaliteit van een persoon te verbeteren. Voorbeelden zijn een bezoek aan woonzorgcentra of andere zorginstellingen. De meeste van onze vrijwilligersdieren vallen onder deze categorie.
Animal Assisted Therapies (AAT): hierbij krijgt een dier een therapeutische rol tijdens de behandeling van een persoon. Deze therapie wordt altijd uitgevoerd onder de verantwoordelijkheid van een bevoegde en geregistreerde therapeut.
Animal Assisted Education (AAE): dieren gaan langs in scholen om daar de sociale, talige en cognitieve vaardigheden van de kinderen te verbeteren.
Animal Assisted Coaching (AAC): hierbij streeft men naar gedragsverandering door bewustwording, persoonlijke groei en een toename van het zelfvertrouwen. Vaak gebeurt dit met behulp van een hond of paard.
De meeste van onze vrijwilligersdieren nemen deel aan Animal Assisted Activities. Zo gaat vrijwilliger Luc samen met zijn hond Ron op bezoek bij de jongeren in Multiversum: “Op maandag- en vrijdagvoormiddag brengen Ron en ik een bezoekje aan de jongeren van Multiversum. Eerst gaat Ron bij iedere jongere langs en laat hen genieten van zijn knuffels. Je ziet direct hoe intens men daarvan geniet. Vervolgens gaan we over tot meer actie waarbij de jongeren verscheidene commando’s en opdrachtjes aan Ron geven. (high-five geven, omrollen, over je arm springen, dog frisbee en allerlei apporteeropdrachten.) Enkele jongeren doorlopen met Ron ook het hindernissentraject.
We eindigen met een wandeling in de nabije omgeving. Ik ben dankbaar dat wij een klein stukje mee op weg mogen gaan met deze jongeren bij hun zoektocht naar evenwicht en voldoening op hun nog jonge levenspad. Ron en ik ontmoeten steeds fijne jongeren en hebben goede, leuke gesprekken, dikwijls met een vleugje humor. Maar op de achtergrond tonen ze vaak een tipje van de problemen die hen bezig houden. Onze bezoekjes zorgen voor een verbinding met een ‘ander’ stukje van zichzelf dan de moeilijkheden waarmee ze kampen.”
Wat is het effect van tijd doorbrengen met een dier?
De impact van een huisdier of contact met een dier is voor de meeste mensen ontzettend positief: ze maken hun baasjes zelfzekerder, gelukkiger en gezonder. Omgaan met dieren is stress reducerend, verhoogt je weerstand en verlaagt je hartslag en bloeddruk. Wanneer je een dier aait, komt er heel wat endorfine vrij (het zogenaamde gelukshormoon). Dieren zijn bovendien heel effectief in het bestrijden van eenzaamheid, omdat ze mensen uit hun isolement halen en hen de kans bieden om op een deugddoende manier contact te maken.
Tijd doorbrengen met een dier heeft in het bijzonder een positief effect op mensen met dementie: het moedigt zelfstandigheid aan, vergroot hun zelfvertrouwen en levenskwaliteit. Als personen met dementie nog thuis wonen, kan een huisdier een doel en ritme bieden in hun leven en een bron van steun zijn. Wanneer een persoon met dementie vroeger een huisdier had, kan contact met dieren fijne herinneringen naar boven brengen en wordt het een activiteit waar ze naar uit kunnen kijken.
Peter doet samen met zijn vier jaar oude English Staffordshire Bull Terriër Lissie vrijwilligerswerk in een woonzorgcentrum en verschillende voorzieningen voor mensen met een beperking: “Ons vrijwilligersverhaal nam een start in september 2018, na een oproep van de vzw Limburgse Reddingshonden in Het Belang Van Limburg, Lissie was toen 4 maanden jong. Sindsdien zijn we lid van de afdeling Therapie van de vzw Limburgse Reddingshonden. In de voorziening voor mensen met een beperking begint een bezoek in principe met een korte wandeling van ongeveer 30 minuten. In het woonzorgcentrum lukt dit niet vanwege de beperkte mobiliteit van de meeste bewoners. Daarna wordt er een knuffel- en of snoezelmoment aangeboden.
Het is prachtig te mogen vaststellen dat personen met dementie door de aanwezigheid van een dier plots beginnen te converseren en aandacht schenken aan het dier. Bij mensen met een beperking hangt het effect af van de aard van de beperking, maar ook hier horen we van de therapeuten dat er een positieve invloed is die opgewekt wordt door de aanwezigheid van een dier.”
Ontmoet onze beestige vrijwilligers!
Gerrit en Inka bezoeken de bewoners van Psychiatrisch Centrum Sint-Kamillus
Op een dag kregen we telefoon van de verantwoordelijke voor vrijwilligers: Of we Gerrit met zijn trouwe hond Inka wilden verwelkomen? Gerrit was heel doelgericht op zoek naar mensen zoals onze bewoners. Stuk voor stuk ‘buitengewone’ mensen waarvoor een hond op een natuurlijke, spontane manier deuren kan openen. In het begin was het zeker wat zoeken rond regelgeving met dieren in de zorg, specifiek ook omdat sommige bewoners allergisch bleken te zijn of in eerste instantie toch wat angst (dachten) te hebben.
Gerrit wist perfect hoe daarmee om te gaan en onze bewoners kunnen nu wekelijks op Gerrit en Inka rekenen voor een wandeling, tenzij de weergoden ons niet goed gezind zijn natuurlijk. Omdat Gerrit en Inka vroeger deelnamen aan dummy jacht wedstrijden, genieten onze bewoners af en toe van een kleine demonstratie van de oefeningen die Inka vroeger deed. Tijdens de wandelingen komen er tussen Gerrit en sommige van onze bewoners ook fijne gesprekken tot stand. Ook hierbij is Inka de ‘ijsbreker’. Onze vrijwilliger brengt heel af en toe nog een andere hond mee. Gerrit en zijn vrouw zijn immers ook ‘puppy gastgezin’. Hij leidt een kleine pup op tot assistentie/hulphond die later zal ingezet worden om bijvoorbeeld een rolstoelgebruiker bij te staan om zelfstandiger te kunnen leven. Hier hebben zowel personeel als bewoners al heel wat van opgestoken.
Zo lang we voldoende geïnteresseerden hebben die willen wandelen, kunnen we op Gerrit blijven rekenen. Want we moeten eerlijk blijven, de inzet van onze vrijwilligers moet ook lonen. Inka en Gerrit komen immers telkens van Aarschot. We willen hem daarvoor alvast via deze weg ontzettend bedanken. Stuk voor stuk ‘buitengewone’ mensen waarvoor een hond op een natuurlijke, spontane manier deuren kan openen.
An doet aan hippotherapie met de bewoners van De Schakel
Het is prettig vertoeven op het Centrum Therapeutisch Paardrijden (CTP). Niet alleen zit je tussen de paarden, maar ook tussen het groen. Dit maakt dat het CTP een groot ‘boerderij – gehalte’ heeft. Alle medewerkers en vrijwilligers zijn blijgezind en enthousiast, waardoor er een vrolijke sfeer heerst.
Het hoofddoel van een bezoek aan het Centrum Therapeutisch Paardrijden is dat de personen genieten van het omgaan met en rijden op een paard. Paardrijden kan op lichamelijk vlak gunstige effecten hebben zoals het verbeteren van de houding, het evenwicht en het lichaamsschema van de ruiter. De schommelende bewegingen van het paard werken ontspannend, wat het welbevinden van de ruiter positief beïnvloedt.
Paarden zijn imposante dieren. Het aandurven om zo’n groot dier te benaderen en er op te rijden, geeft de zelfzekerheid van de ruiter een boost. Paarden zijn meesters in het lezen van lichaamstaal waardoor ze de gemoedstoestand van een persoon feilloos aanvoelen. Dat bepaalt mede hun gedrag. Paarden benaderen een persoon zoals die echt is. Omdat de paarden van het Centrum Therapeutisch Paardrijden getraind zijn om onder alle omstandigheden rustig en kalm te blijven, geven ze de persoon die hen benadert, een warm en rustgevend gevoel.
Het was overduidelijk dat het omgaan met en rijden op een paard een diepe indruk gemaakt heeft op de bewoners van de Schakel (een erkend WZC voor het huisvesten en begeleiden van mensen met dementie op jonge leeftijd). Ze kijken al uit naar het volgende bezoek!
Ook vrijwilliger Veronique deelt haar passie voor paarden met de bewoners van het Psychiatrisch Centrum Dr. Guislain
Alles is gebaseerd op geduld en vertrouwen.
In alle rust met paarden om je heen op zoek gaan naar jezelf.
Jezelf terugvinden.
Dit werkt bevrijdend.
Paarden spiegelen wie je werkelijk bent, zonder te oordelen.
Door het verzorgen, observeren, opzadelen van en rijden met paarden bouw je een echte connectie met je paard op. Alles is gebaseerd op geduld en vertrouwen. De interactie tussen paard en mens (wie dan ook) draagt bij tot een groter zelfvertrouwen. Je wordt je bewust van je eigen comfortzone en leert op een vriendelijke, doch kordate manier grenzen te stellen. Je creëert een emotionele band, terwijl je ondertussen omgaat met bijhorende stressfactoren. Je paard leert je het leven in een nieuw perspectief bekijken. Als vrijwilliger geeft het me veel voldoening die interactie bij anderen te zien ontstaan en te mogen helpen waar nodig. Ruiter en vrijwilliger ontdekken elkaar op een nieuwe manier, zonder vooroordelen.
Samen zoeken we oplossingen, altijd met het comfort van het paard voor ogen. Mijn kennis van paarden, techniek en omgang, krijgt zo een nieuwe extra dimensie. Twee uurtjes, samen met paard en ruiter, werken intens verbindend. Verwonderlijk, verbazend. De bewoners van het Centrum zijn heel dankbaar en dit motiveert me nog meer om intens met hen en de paarden bezig te zijn. Een mooi vrijwilligerswerk, met veel diepgang.
Anne en haar dalmatiër Rani gaan wandelen met de bewoners van Psychiatrisch Centrum Sint-Amandus
We gaan twee keer per maand wandelen met een groep bewoners van P.C. Sint-Amandus in het bos. Zo’n wandeling duurt meestal een uur. Daarnaast wordt er ook veel geknuffeld met Rani en diegenen die willen, mogen ook een rondje gaan maken met haar. Eerst kwam ik met mijn andere hond Indy, een basset hound, maar die is nu te oud om een grote wandeling te maken.
Greta en Micky maken de dag van de bewoners van Psychiatrisch Centrum Sint-Amandus
Ik kom iedere maandag langs met mijn hond Mickey om samen met de bewoners te wandelen op het domein van Sint-Amandus te Beernem. Ik hoop zo iets te betekenen voor deze mensen en ik zie dat het hen deugd doet wanneer ze Mickey kunnen knuffelen en samen wandelen. Spontaan komen soms verhalen boven over hun eigen huisdieren.
Het dierenpark van Noorderhart Mariaziekenhuis en Revalidatie & MS-centrum
Iedereen die in het ziekenhuis of revalidatie- en MScentrum verblijft, kan een bezoekje brengen aan de ezels en konijnen die in het park wonen. Vrijwilligers Chris en Guido ondersteunen deze bezoekjes en helpen bij het verzorgen van de dieren.
Aimee en haar hondjes bezoeken de bewoners van WZC Ter Leen
“Ik help bij maaltijden, doe de boekenronde en loop er op tijd en stond met mijn hondjes rond. Ze brengen een glimlach op de gezichten van onze bewoners!”
Bron:
instituutvoorantrozoologie.nl
therapiedier.be
We willen graag Joke Decru en alle vrijwilligers hartelijk bedanken voor hun hulp bij dit artikel!
